Της Δεσποίνου

Η εκκλησία των Λεπτοπόδων
1800918_3933389068461_780002853_n

Η εκκλησία του χωριού τιμάται στο όνομα της Υπεραγίας Θεοτόκου και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου (το γενέθλιο της Θεοτόκου) της “Δεσποίνου” όπως αποκαλούν οι χωριανοί την γιορτή. Η κατασκευή της χρονολογείται περίπου το 1400 μ.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση, η εκκλησία χτιζόταν αρχικά στον Έμπολο, όμως τα εργαλεία που άφηναν οι εργάτες το βράδυ στην οικοδομή, τα έβρισκαν το πρωί στη θέση που είναι κτισμένη σήμερα η εκκλησία. Είναι μια συνοικία που λέγεται “Στου Παλιάνου”.

Περιγραφή κατασκευής
Είναι αρχαίος ναός σε ρυθμό μονόκλιτης βασιλικής. Οι τοίχοι έχουν μεγάλο πάχος και είναι “δεμένοι” με σίδερα – κλειδιά, όπως λέγονται. Μερικά από αυτά διαπερνούν το ναό από τοίχο σε τοίχο και από αυτά είναι κρεμασμένοι οι πολυέλαιοι. Τα παράθυρα είναι μικρά και έχουν χοντρά κάγκελα. Η οροφή είναι ημικυκλικός θόλος (καμάρα).

Στο δυτικό μέρος του ναού υπάρχει μικρός χώρος με είσοδο από το κωδωνοστάσιο. Από εκεί μπαίνουν συνήθως οι γυναίκες. Το κωδωνοστάσιο αυτό απολήγει σε τέσσερις όμορφες κολόνες από πέτρα των Θυμιανών. Πλέον, το σημείο αυτό όπως και ολόκληρος ο ναός έχει καλυφθεί με τσιμεντοκονίαμα. Στη νότια πλευρά του ναού, που βρίσκεται η κύρια είσοδος, υπάρχει ένας στεγασμένος χώρος όπου οι χωριανοί ονομάζουν άρτηκα (νάρθηκα). Η μια πλευρά του στηρίζεται στον τοίχο του ναού, η δε άλλη σε δύο κολώνες μονόλιθες με σκαλίσματα.

Επειδή έχουν βαφεί είναι αδύνατον να προσδιορίσουμε αν είναι από ντόπια πέτρα. Η οροφή του νάρθηκα είναι θολωτή. Πάνω από την κύρια είσοδο του ναού είναι μια μικρή κόγχη, στην οποία ίσως υπάρχει επιγραφή σχετική με το χτίσιμο του Ναού, κάτι το οποίο δεν είναι εμφανές πια λόγω της κάλυψής της από τσιμεντοκονίαμα.

Η κύρια είσοδος έχει παραστάδες, βαμμένες με ελαιόχρωμα και η κατασκευή της μοιάζει, σε μικρότερο μέγεθος, με τις αυλόπορτες των σπιτιών του Κάμπου. Η στέγη του ναού είναι τριγωνική και είναι σκεπασμένη με κεραμίδια. Στο εσωτερικό του ναού και προς τα δυτικά υπάρχει ξύλινη σκάλα που οδηγεί στο γυναικωνίτη, τον οποίο χωριανοί αποκαλούσαν κατηκούμενα (προφανώς κατηχούμενα). Στα δεξιά από την είσοδο της εκκλησίας, υπάρχει ένας δεσποτικός θρόνος, μάλλον σύγχρονος του τέμπλου και απέναντι ο άμβωνας  που κατασκευάστηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα.

Τότε κατασκευάσθηκε και το προσκυνητάρι, όπου αντικατέστησε ένα άλλο μικρότερο που σήμερα βρίσκεται στο χώρο που μπαίνουν οι γυναίκες, αλλά και ο γυναικωνίτης. Η ακριβής χρονολογία κατά την οποία κτίσθηκε η εκκλησία δεν είναι γνωστή. Όπως όλο το χωριό έτσι και η εκκλησία καταστράφηκε από τους Τούρκους. Στα χρόνια που ακολούθησαν η εκκλησία επισκευάστηκε με εγχώρια υλικά, τα οποία έδιναν στο κτίσμα μια απέριττη ομορφιά που φθάνει μέχρι τις μέρες μας.

Οι εικόνες του τέμπλου είναι πολύ παλιές, ιδιαίτερα ο Χριστός και η Παναγία, αριστερά και δεξιά της Ωραίας Πύλης, καθώς και η Γέννηση της Θεοτόκου. Σύμφωνα με μια παράδοση, όπως διασώθηκε από τις διηγήσεις των παλαιοτέρων, οι χωριανοί έφεραν αγιογράφο για να κάνει επιζωγράφιση των τριών παλαιότατων εικόνων. Πράγματι ο αγιογράφος άρχισε το έργο του, όμως σύντομα διαπίστωσε με έκπληξη ότι τα χρώματα δεν έπιαναν πάνω στις εικόνες και διαλύονταν και έτσι, μετά από πολλές άκαρπες προσπάθειες, απέδωσε το γεγονός σε θαύμα και έφυγε.

Στην αυλή βρίσκονται δύο κολώνες χωρίς ραβδώσεις όπου επάνω στην κάθε μία βρίσκεται από ένα κιονόκρανο από ερυθρόμορφη πέτρα. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει επίκρανο με τόρμο βαθύ στη μέση από το ίδιο υλικό και χρησιμοποιείται για να στερεώνεται ο Σταυρός τη Μ. Πέμπτη και η Ανάσταση το Πάσχα. Δεξιά της κυρίας εισόδου του ναού υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα στην οποία αναγράφονται τα ονόματα των χωριανών που έπεσαν στους Εθνικούς Αγώνες.

Το δέντρο της γνώσης
Στην είσοδο της εκκλησίας θα συναντήσετε ένα άκρως ευρηματικό γλυπτό, το δέντρο της γνώσης, με τους τοπωνυμικούς προσδιορισμούς των χωραφιών στα Λεπτόποδα! Συγκεκριμένα, τα φύλλα του δέντρου έχουν πάνω τους χαραγμένα τα τοπωνύμια του χωριού και είναι τοποθετημένα στην κατεύθυνση που το κάθε τοπωνύμιο βρίσκεται. Δημιουργία του γλύπτη Γ. Κανέλλου έχει ως στόχο να διδάσκει στις επόμενες γενιές γεωγραφικούς προσδιορισμούς που απειλούνται απ’ το χρόνο.

Αξίζει να επισκεφτείτε τα Λεπτόποδα την παραμονή και την ημέρα της εορτής της Δεσποίνου, στις 8 Σεπτεμβρίου και να ζήσετε ένα μοναδικό παραδοσιακό πανηγύρι!